2847

Macedonië (355 - 336 v. Chr.)

Macedonië (359 - 355 v. Chr.)

In 355 brak in Thessalië een oorlog uitgebroken (Derde Heilige Oorlog) tussen de Thessalische Liga (Delphi, Thebe en Thessalië) aan de ene kant en Phocis en zijn bondgenoten aan de andere kant. Het leger van Phocis was erin geslaagd door te dringen in Boeotisch en Thessalisch grondgebied, waarop Thebe en Thessalië op hun beurt een beroep deden op Philippus II van Macedonië. Deze toonde zich maar al te bereid, want hij zag in deze interventie de lang verwachte gelegenheid om zich met de zaken van Midden-Griekenland te gaan bemoeien. Uiteindelijk moesten de Phociërs zich in 346 v.Chr. aan Philippus overleveren: ze moesten een bezetting dulden en een zware schatting betalen. Hierdoor kreeg Macedonië, dat slechts eigenbelang nastreefde, eindelijk vaste voet in Midden-Griekenland. Dat was het begin van het einde voor de autonomie van de Griekse stadstaten.

In de Griekse steden van het zuiden had men weinig aandacht voor de opkomst van Macedonië. Slechts enkele vooruitziende politici doorzagen wat Philippus in zijn schild voerde. De Atheense redenaar Demosthenes wees op het gevaar en werd een coalitie gesmeed bestaande uit Athene, Thebe, Achaea, de Boeotische Liga en vele kleinere zuidelijke Griekse steden, maar de steden waren na een eeuw van onderlinge strijd militair behoorlijk verzwakt en hun middelen waren uitgeput en hun schatkisten leeg. Een politieke eenheid was ook ver te zoeken en militair stelden ze niet veel voor, al slaagden ze er wel in Philippus' beleg van Byzantium te laten mislukken.

In 338 trok Philippus zijn strijdkrachten samen en trok samen met zijn generaals en zijn zoon Alexander ten strijde tegen de verenigde Helleense legers. In de slag bij Chaeronea behaalde hij een eclatante overwinning en de Grieken lezen zware verliezen. Hierna hoefde Philippus de steden alleen nog in te nemen. Tegen de traditie in zocht hij vriendschappelijke contacten en verenigde hij ze in de Corinthische Bond, waarin de steden beloofden elkaar niet meer te bevechten en Philippus volledige steun te verlenen in de vorm van geld, voorraden en soldaten. 

Philippus werd Hegemon (leider en bevelhebber} van de Griekse steden, waar ook Macedonische bestuurders en garnizoenen werden gevestigd en ambtenaren een oogje in het zeil hielden. Sparta was de enige die dit verbond niet erkende, wat Philippus accepteerde. Als Hegemon liet hij zich de opdracht geven tegen Perzië ten strijde te trekken. Officieel was dit om de Perzische oorlogen te wreken, maar Philippus besefte dat hij vroeg of laat toch met Perzië in conflict zou komen omdat hij de Ionische kuststeden onder zijn invloed wilde brengen. In 337 v.Chr. liet hij zijn generaals Attalus, Parmenion, Amyntas en Andromenes een inval doen in Azië. Ze werden echter verslagen en teruggedreven door de Perzische generaal Memnon van Rhodos, waarna Philippus een nieuwe invasie voorbereidde. Zover zou het echter niet komen.

Philippus was op vierentwintigjarige leeftijd getrouwd met Olympias, een dochter van koning Neoptolemus l van de Mollosiërs, een van de grootste stammen van Epirus. In 356 v. Chr. was hun zoon Alexander geboren en een jaar later kregen zij ook een dochter: Cleopatra. Philippus had naar Hellenistisch gebruik ook een groot aantal bijvrouwen, met ook een groeiend aantal bastaarden tot gevolg. Olympias was echter jarenlang zijn enige echte liefde. Maar geleidelijk aan bekoelde de relatie. Olympias was erg eerzuchtig en zeer bemoeiziek, ook ten aanzien van Philippus' regeringszaken. Verder was ze jaloers op de nieuwe jonge bijvrouwen die ze als een bedreiging zag voor haar zoon Alexander. Er waren ook verschillen in godsdienst: Philippus geloofde in de Helleense goden en vervulde trouw de formele verplichtingen. Hij was dol op godenverhalen, maar net als veel Hellenen, richtte hij zich op de concrete werkelijkheid. Olympias daarentegen was een fanatiek aanhangster van mysteriediensten, waarbij de betrokkenen vol extase zich overgave aan wilde rituelen waarmme zij in contact probeerde te komen met de goden, die zich vaak toonden in de gedaante van een dier. Olympias beweerde zelfs dat Alexander de zoon was van Zeus in  de gedaante van een slang.

 

Philippus raakte smoorverliefd op Cleopatra, een nicht van zijn generaal Attalus en wilde met haar trouwen. Op Philippus' huwelijksfeest sprak zijn generaal Attalus (zwaar dronken), de hoop uit dat zijn nicht Cleopatra Philippus een echte erfgenaam zou schenken, waarop een hevige woordenstrijd uitbrak, omdat Alexander zich hierdoor beledigd voelde. Alexander verliet daarop Macedonië en vertrok naar Illyrië. Olympias reisde af naar Molossis. Philippus bood Alexander later zijn excuses en verzekerde hem dat hij zijn opvolger zou blijven dat Caranus, de zoon van Philippus en Cleoptar geen gevaar voor hem betekende. En voor Olympias regelde hij een huwelijk tussen hun dochter Cleopatra en Olympias' broer Alexander van Molossis. Zo slaagde Philippus II erin om een einde te maken aan de gespannen situatie. 

Het bruiloftsfeest dat in 336 werd gehouden ter gelegenheid van het huwelijk van Cleopatra en Alexander van Epirus zou tegelijk ook een goot afscheidsfeest zijn voor Philippus' expeditie naar Perzië. Op dit feest werd Philippus vermoord door zijn persoonlijke lijfwacht Pausanias. Over het motief gaan verschillende theorieën, maar de meest waarschijnlijke is dat de Perzische koning Darius III Pausanias ertoe heeft aangezet en zelfs betaald om Philippus te vermoorden. 

Na Philippus' dood op het huwelijksfeest riep Philippus' generaal Antipater Alexander onmiddellijk uit tot koning en alle aanwezige edelen stemden er meteen mee in, zodat Alexander gelijk al een flinke aanhang had. Alexander slaagde er ook in de steun van generaal Parmenion te verwerven en al gauw kreeg hij ook de steun van het merendeel van het leger. Tijdens de legervergadering werd Alexander dan ook erkend als nieuwe koning van het Macedonische rijk. De bastaardzoon van Philippus, Philippus Arrhidaeus, was zwakbegaafd en Caranus, (de zoon van Philippus' tweede echtgenote Cleopatra), was nog een baby. Om zijn positie op de troon te verzekeren liet Alexander Caranus en Cleopatra en gaf hij Parmenion de opdracht Attalus uit de weg te ruimen. Zijn neef Amyntas IV liet hij veroordelen. 

Zo werd Alexander de nieuwe koning van Macedonië, maar wel van een rijk dat op het punt stond in te storten, want de voornaamste bindingsfactor Philippus II` was weggevallen. .Thracië en Illyrië kwamen in opstand en de Geten en Triballiërs verklaarde Macedonië de oorlog. Ook de Griekse stadstaten zgeden hun verdrag met Macedonië op, hierin gesteund door Perzisch goud. Alexander zou nu moeten gaan bewijzen dat hij een nog groter heerser was dan zijn vader. 

In 1977 maakte de Griekse archeoloog Manolis Andronikos bekend dat hij de ongeschonden tombe van Philippus II in Vergina, Griekenland, had gevonden. De identificatie als de tombe van Philippus II omstreden.

Macedonië (336 - 323 v. Chr.)

Gemaakt: 28-01-10

colofon