3877

Zimbabwe (ca. 300 - 1800 n. Chr.)

 Afrika (1000 v. Chr. - 700 n. Chr.) 
Great Zimbabwe is een nederzetting van de voorouders van de Shona-bevolking. Het werd gebouwd in de 13e en 14e eeuw. Het is met zijn oppervlakte van 720 ha de grootste archeologische opgraving van Afrika. In de hoogtij dagen woonden er naar schatting 40.000 mensen. Het is geheel Afrikaans en er zijn resten gevonden van buitenlandse invloeden. De ruïnes van Great Zimbabwe zijn één van de mooiste attracties van Zimbabwe. De ruïnes, gelegen op een open terrein met bomen dat wordt omgeven door heuvels, omvatten de Great Enclosure en op een nabijgelegen kopje het Hill Complex en verder in het dal meerdere kleinere resten van bouwwerken. Bij de bouw in de 13e eeuw woonden er misschien wel 40.000 mensen.

De Great Enclosure is een groot stenen bouwwerk van 11 meter hoog en een omtrek van 243 meter, een waar kasteel met muren en granieten keien. Op de muren zijn visgraat- en andere ingewikkelde patronen te herkennen en het is verbazingwekkend dat het complex het zeven eeuwen heeft volgehouden in de wetenschap dat er nergens specie is gebruikt en alle stenen dus los opgestapeld liggen! Het is het grootste stenen middeleeuwse bouwwerk ten zuiden van de Sahara. De grote muur is opgebouwd uit wel een miljoen stenen die simpel op elkaar gelegd zijn zonder cement. Binnen deze muren woonde een rijke familie (van de koning) in hutten. het heeft geen dak. De cirkelvormige overblijfselen zijn van kleinere soortgelijke bouwwerken, waarschijnlijk van minder invloedrijke mensen.

De eerste Europeanen die zich in de 19e eeuw van Zuid-Afrika uit een weg baanden naar het noorden, waren met stomheid geslagen, toen zij, nadat zij door de traag stromende Limpopo gewaad waren en de hoogvlakte van Zuid-Zimbabwe hadden beklommen, daar plotseling op een groep stenen ruïnes stootten. Sommige waren omgeven door muren van bijna tien meter hoog. Dit waren toch wel duidelijk de overblijfselen van een onbekende macht. "Wij klommen op de muur en liepen er over tot we een kegelvormige toren bereikten", schreef Willi Posselt. "Binnen de muur was alle bedekt met dicht struikgewas. Hoge bomen torenden daar boven uit en daaraan hingen hele massa's "apentouw" waarlangs wij ons naar beneden lieten zakken en zo de ruïnes binnendrongen... Er hing een diepe stilte over de plek."

Wat Posselt hier beschreef was de Grote Tempel van Zimbabwe, het centrum van een eens bloeiend Afrikaans rijk, dat nog maar pas een eeuw daarvoor was ondergegaan. De koningen van Zimbabwe hadden geregeerd over een gebied dat veel omvatte van het tegenwoordige land Zimbabwe en zij waren rijk en machtig geworden door het goud. Onder een van de dynastieën waren de oorspronkelijk eenvoudige bouwwerken omgevormd tot het geheel met de indrukwekkende ommuring die Posselt bij toeval vond. De grote stenen tempel was omstreeks 300 n. Chr.  gebouwd. Alhoewel we weinig over de bouwers van deze stad weten, kunnen we zeggen dat ze bedreven bouwers, pottenbakkers en goudontginners waren. Ze verdwenen echter lang vóór de Europeanen het Afrikaanse binnenland binnendrongen. De Grote Tempel van Zimbabwe is een van de opzienbarendste overblijfselen van de oude Afrikaanse beschavingen. Binnen zijn granieten muren bood zij bescherming aan een groot aantal hutten, heilige plaatsen, doorgangen en graanopslagplaatsen. Binnenin het heiligdom, dat nu tot een ruïne is vervallen, valt vooral een raadselachtige, kegelvormige toren op die voor zover bekend geheel uit gemetselde stenen bestaat, Sinds de ontdekking in 1868 door Willi Posselt hebben tal van avonturiers en wetenschapsmensen zich afgevraagd wat die toren geweest is. Sommigen geloven dat ze het met goud gevulde graf van een stamhoofd was, anderen zagen er meer een soort minaret in.

Het mysterie van Great Zimbabwe
 De Shona-talige voorouders van de huidige Zimbabwanen waren rijke veehouders en bouwden Great Zimbabwe in de 13e en 14e eeuw. Lang hebben politici en propagandisten ons voorgehouden dat de oorsprong van Zimbabwe in mysteriën gehuld ging; men sprak van een mogelijk Fenicische, Arabische, Indiase of zelfs oude Hebreeuwse invloed. Na de opgravingen van Gertrude Caton-Thompson van 1932 is algemeen bekend dat Great Zimbabwe echt Afrikaans is en minder dan 1000 jaar oud. Bijna alle kunstvoorwerpen van Zimbabwe zijn van plaatselijke oorsprong en de opgravingen geven een beeld van een Afrikaanse manier van leven. 
De plaatsnaam Masvingo betekent "ommuurd". Deze benaming is een afgeleide van de 13e eeuwse stad van het oude koningrijk van het huidige Zimbabwe. Onder het koningschap van de Karanga-koning Chikwagu is even ten zuiden van Masvingo het centrum en de residentie van het rijk ontstaan. Het restant biedt de bezoeker nog steeds een goed beeld van hoe dit volk, bestaande uit ongeveer 40.000 zielen, in die tijd geleefd moet hebben. Onderzoekers zijn zeer onder de indruk van de architectuur en heden ten dage zijn de delen die niet door oorlogen vernield zijn, nog steeds te bezoeken.

 Aan de ingang naar het binnenterrein is de enorme prestatie af te lezen

De Great Enclosure
The Great Enclosure (grote ommuring), met in elkaar grijpende stukken graniet van totaal 11 meter hoog en 243 meter in omtrek, is het oudste bouwwerk ten zuiden van de Sahara. De hoge muren, grijs van de korstmossen, liggen om een kegelvormige toren. De ommuring is het hoogtepunt van de Shona-architectuur. Binnenin genoot de koninklijke familie van haar privacy in hutten van gepolijste klei, palen en riet. Het is een flinke wandeling rond de omliggende muur, waarin zo'n miljoen granietblokken zijn gebruikt. Een smalle doorgang tussen twee hoge muren geeft toegang tot het binnengedeelte. De toren is het binnendeel is massief en één van de laatste bouwwerken. Sommigen zien in de toren een gelijkenis met de pilaargraven aan de Oost-Afrikaanse kust. Het complex is indrukwekkend en als je daar als enige toerist rondloopt en je laat de omgeving eens goed op je inwerken, ben je al gauw overdonderd door de enorme prestatie die hier geleverd is. 
Het Hill Complex is het oudste bouwwerk en ligt op een 80 meter hoge heuvel. Vanuit hier heb je een goed overzicht over het dal en de omgeving. Er is een muur van 5 meter dik gebouwd boven op de heuvel. Er liggen daar ook "balancerende" rotsen en men heeft er dankbaar gebruik van gemaakt. De stenen zijn opgenomen in de diverse muren. Op de dikke muren heeft men beeldjes gevonden die nu het nationale symbool zijn van Zimbabwe. Je vindt ze terug op de munten en het briefpapier. In het museum zijn ze te bezichtigen. De ruïnes van het hill-complex zijn de oudste. Ze worden verdeeld in een westelijk en een oostelijk gedeelte. Van een afstand zie je de heuvels met de erorme keien 80 meter boven het dal uit rijzen. De ingang bestaat uit een lange, ommuurde oprijweg aan de westkant die leidt naar de enorme muren. 

 

 Je ziet hoe de balancerende keien zich mengen met het ingewikkelde patroon van het steenwerk. Het uitzicht over het Mutirikwi-dal is prachtig vanaf de heuveltop. Men veronderstelt dat de heuvelruïnes het sprituele en religieuze centrum van de staat vormden.

Great Zimbabwe is een nederzetting van de voorouders van de Shona-bevolking. Het werd gebouwd in de 13e en 14e eeuw. Het is met zijn oppervlakte van 720 ha de grootste archeologische opgraving van Afrika. In de hoogtij dagen woonden er naar schatting 40.000 mensen. Het is geheel Afrikaans en er zijn resten gevonden van buitenlandse invloeden.Het geheel bestaat uit de Great Enclosure, het Hill Complex en verder in het dal meerdere kleinere resten van bouwwerken.De Great Enclosure is een groot stenen bouwwerk van 11 meter hoog en het heeft een omtrek van 243 meter. Het is daarmee het grootste stenen middeleeuwse bouwwerk ten zuiden van de Sahara. Het bestaat uit een grote muur die opgebouwd is uit wel een miljoen stenen die simpel op elkaar gelegd zijn zonder cement. Binnen deze muren woonde een rijke familie(van de koning) in hutten. Het heeft geen dak. Hier rondom zijn meerdere cirkelvormige overblijfselen te zien van kleinere soortgelijke bouwwerken waarschijnlijk van minder invloedrijke mensen. 
Het Hill Complex is het oudste bouwwerk en ligt op een 80 meter hoge heuvel. Vanuit hier heb je een goed overzicht over het dal en de omgeving. Er is een muur van 5 meter dik gebouwd boven op de heuvel. Er liggen daar ook "balancerende" rotsen en men heeft er dankbaar gebruik van gemaakt. De stenen zijn opgenomen in de diverse muren. Op de dikke muren heeft men beeldjes gevonden die nu het nationale symbool zijn van Zimbabwe. Je vindt ze terug op de munten en het briefpapier. In het museum zijn ze te bezichtigen. Net als de Mona Lisa in Parijs vond ik dit ook erg tegen vallen: veel kleiner dan ik had gedacht. 

In de 15 eeuw was er door overbevolking een te kort aan eten en ruimte. Dit deed verschillende volken er toe besluiten om te vertrekken. Een volk is terecht gekomen bij Khami bij Bulawayo (zie verder).

Gemaakt: 09-04-03; laatst bijgewerkt: 10-04-03

colofon