417

Synosauropteryx, Compsognathus

Theropoda Ceratosauria Tetanurae Coelurosauria Maniraptora 
De Synosauropteryx, waarvan in 1997 en 1998 in het noordoost-Chinese provincie Liaoning twee bijna complete skeletten zijn teruggevonden, was net als de Archaeopteryx een overgangsvorm tussen reptiel en vogel. Deze soort leefde in het Vroeg-Krijt ± 140 miljoen geleden in China. 

Het meest spectaculaire aan de vondst van Sinosauropteryx is de zwarte halo die rond het bovenlichaam loopt, van de kop tot aan het eind van de staart en aan de onderzijde van de staart maar ook plukjes over de rest van het lichaam. Bij vergroting lijkt deze halo te bestaan uit kleine zwarte haarachtige structuren, waarschijnlijk hol, van ongeveer 40 mm lengte. Omdat de haarachtige structuren door elkaar heen lopen zijn zij bij leven waarschijnlijk zacht en plooiend geweest. Zeker nog geen echte veren maar misschien een soort van proto-veren, ook al omdat veren waarschijnlijk als zulke haarachtige structuren moeten zijn ontstaan.
Het dier had ongeveer de grootte van een kalkoen en was van kop tot staart ± 70 cm lang, had een zeer lange staart, en langs de nek, rug en staart een donkere band van met een vezelige structuur. Volgens de onderzoekers was dit de afdruk van een donzige huidbedekking: korte dikke haren, die net als nagels waren opgebouwd uit keratine. "Protoveren" noemden ze die.; een eerste ontwikkeling van reptielschubben naar vogelveren. Ze waren tussen de 4 en 40 cm. lang en hadden zich ontwikkeld uit haarvormige structuren op de reptielenhuid. Deze protoveren hadden waarschijnlijk een isolerende functie en moesten de lichaamstemperatuur op peil houden. \

De Sinosauropteryx was volgens de onderzoekers nauw verwant met de Compsognathus, waarvan in Duitsland en Frankrijk fossielen zijn opgegraven van ± 147 miljoen jaar oud. Maar deze eerste Chinese vondst was niet duidelijk genoeg: al tijdens de persconferentie merkte een journalist op: "Ik zie die veren niet". Daarna volgde ook uit wetenschappelijke hoek soms smalende kritiek.De collageenvezels in de staart van een zeeslang kunnen ook een pluizige structuur achterlaten die verdacht veel lijkt op de huidbedekking van Sinosauropteryx. In een fossiel is het vaak moeilijk om de exacte begrenzing van het lichaam te bepalen, dus misschien zaten de "veren" niet op, maar onder de huid. De echte voorouder van Archaeopteryx is dus nog steeds niet gevonden en kunnen de theropoden ook nog steeds niet definitief worden gekoppeld aan de vogels.

Laatst bijgewerkt: 27-10-06

colofon