Athapascan

Pueblo-cultuur

De Athapascan of Athabascan of Athapaskan zijn een deel van de oorspronkelijke bevolking van Noord-Amerika. Onder andere de Apache en de Navajo behoren tot deze groep. De Athapascan hebben een gemeenschappelijke taal, behorend tot de Na-Dene taalgroep.

De Athapascan komen uit het Noorden van Noord-Amerika en vestigden zich tussen 1300 en 1500 in het zuidwesten, op de grens tussen de huidige Verenigde Staten van Amerika en Mexico. De oorspronkelijke bewoners daar waren de zgn. pueblo-volkeren. 

Het Zuidwesten van Noord-Amerika wordt door antropologen aanzien als één groot cultuurgebied van verschillende volkeren (onder andere de Hopi, de Zuni, de Pima). Grofweg vallen onder deze regio de Amerikaanse staten Arizona, New Mexico en Texas en de Mexicaanse staten Colima, Aguascalientes en Coahuila.

De oorspronkelijke leefwijze van de Apachenstammen is een mengeling van jacht, landbouw en het organiseren van rooftochten. Zij leefden niet als één volk samen. Verschillende families of stammen trokken soms samen op, maar leefden even vaak op voet van oorlog met elkaar. Ook met de Navajo, eveneens een stam die behoort tot de Athapascan, leefden zij traditioneel in staat van oorlog. Het paard dat door de Spanjaarden in Amerika wordt ingevoerd is, voornamelijk voor de Apachen, een belangrijk instrument van (roof-)handel.

Vanwege het droge klimaat in de woestijngebieden heeft de landbouw zich voor de Navajo nooit ontwikkeld tot de belangrijkste vorm van bestaan. Het meeste voedsel was afkomstig van de bizon, die over geheel centraal Noord-Amerika voorkwam, en de grote kudden schapen die door de indianen beheerd werden.

Zowel mannen als vrouwen werkten als schaapherders, maar de weinige gewassen die wél verbouwd werden, moesten door de vrouwen verzorgd en geoogst worden. De schaarsheid van water in de regio maakte een nomadenbestaan noodzakelijk. Om aan aanvullende voorzieningen te komen, werden de omliggende dorpen van de Tewa- en Hopi-stammen in de oogsttijd met zo’n regelmaat geplunderd, dat de routes van de Navajo in het land zijn uitgesleten als paden.

Net als de Apaches, maar in tegenstelling tot de Pueblo, maakten de Navajo geen huizen uit klei, maar woonden ze in hogans (bij ons beter bekend als een wigwam of tipi (teepee). Deze hadden het voordeel dat ze snel ingepakt waren en makkelijk vervoerd konden worden. 

De Navajo kenden een religie die diepgeworteld was in en vrijwel exclusief bestond uit het geloof in de genezende werking van liederen, die vaak gezongen werden door een medicijnman. Men bad niet tot een god of geest, maar zong een bepaald lied om een specifieke ziekte te genezen; de onderwerpen van de liederen hadden vaak een mythische of gebedsachtige achtergrond. Er waren gezangen over de bergen, de bizons, het water en vrijwel alle andere zaken die in het leven van de Dinéh belangrijk waren. In een lied wordt bezongen hoe een bepaald aspect van de wereld was ontstaan. Belangrijke verzen worden soms tot wel vier keer herhaald om hun werking te versterken. Tegenwoordig weten we dat er minstens vijfendertig genezingsgezangen geweest zijn, die samen meer dan vijfhonderd liederen bevatten die de medicijnman uit zijn hoofd moest leren.

Gemaakt: 26-04-06

colofon