782

Laat-Paleolithicum (40.000 - 10.000 jaar geleden)

Klik hier voor het frame van de pagina

Het grootste deel van het Laat-Paleolithicum wordt in beslag genomen door de Midden-Wùrm IJstijd. Ca. 40.000 jaar geleden werd Europa bewoond door alleen de Neanderthalers. Via Australië bereikte de Moderne Mens tussen 50.000 en 40.000 jaar geleden Zuid-Amerika (Pre-Clovisculturen). Tussen 35.000 - 16.000 jaar geleden was het in het noorden van Europa (en ook Noord-Amerika) zo bitter koud, dat hier geen mensen geleefd zouden hebben, hoewel... ca. 30.000 jaar geleden schijnen toch ook Cro-Magnon-jagers binnen de Poolcirkel geleefd te hebben

De Moderne Mens verscheen pas ca. 28.000 in Zuid-Europa. Omdat de rotstekeningen die zijn gevonden in de Chauvet grot van oudere datum zijn (ca. 38.000 jaar geleden) zouden de Neanderthalers en niet de Cro-Magnon-jagers de makers ervan geweest zijn. De gereedschappen die in die tijd werden gebruikt, worden aangeduid met Aurignacien en worden gerekend tot het Mousterien-type. Ook de beroemde beeldjes van een paardje en twee leeuwen uit de Duitse Vogelherd-grot (ca. 31.000 jaar oud) en de even oude recent gevonden vogel uit de Hohle Fels-grot en de beroemde Leeuwenman uit de Hohlenstein-Stadel worden tot het Aurigancien gerekend. Vanwege hun ouderdom zouden die ook gemaakt zijn door Neanderthalers en niet door Cro-Magnon-jagers, zoals aanvankelijk werd gedacht. Door deze vondsten is er twijfel gerezen aan de unieke rol van de Homo Sapiens in wat heet "de revolutie van het Laat-Paleolithicum" (vanaf ca. 40.000 jaar geleden met de oudste kunst en grote vernieuwingen in de werktuigen). Zo zouden de de rotstekeningen die zijn gevonden in de Chauvet grot ca. 38.000 jaar geleden door Neanderthalers zijn gemaakt en niet door de Cro-Magnon-jagers zoals aanvankelijk werd gedacht

Ca.  30.000 - 28.000 jaar geleden zouden de Neanderthalers in Europa en in de Levant zijn verdwenen.

Ca. 28.000 jaar geleden leefden er Moderen Mensen (Cro-Magnon-mensen) in Zuid-Frankrijk en Spanje, waar het klimaat aangenamer was dan in het noorden van Europa. Zij leefden daar in tamelijk grote groepen in grotten in de rotsen of in hutten op de steppe. Van hen zijn rotstekeningen gevonden in Lascaux (Zuid-Frankrijk) en Altamira (Noord-Spanje).

Ca. 19.000 jaar oud zijn de tekeningen, gevonden in de Cosquer-grot bij Marseille

Ca. 16.000 jaar geleden begon in Europa het klimaat wat milder te worden. Door Europa trokken kleine groepen rendierjagers rond. Hun levenswijze wordt aangeduid met Hamburg-cultuur. Aan het eind van het Würm-Weichsel Glaciaal ca. 12.000 jaar geleden ontwikkelden deze rendierjagers zich tot jagers van de Ahrensbergcultuur

Waarschijnlijk trok ± 16.000 jaar geleden een tweede immigratiegolf van Aziatische rendierjagers vanuit de "Beringia" via een landbrug tussen Azië en Alaska naar het oosten. Tegelijkertijd trokken, naarmate het klimaat warmer werd, nakomelingen van de eerste immigratiegolf, geleidelijk naar het noorden. In Midden-Amerika ontstaan ca. 9500 v. Chr. de Clovisculuur.

Als rond 10.000 jaar v. Chr. een eind is gekomen aan de laatste IJstijd en een definitieve klimaatsverandering optreedt, veranderen de mogelijkheden van bestaan. Met het ontstaan van de landbouw (in het Midden-Oosten (omstreeks 8000 v. Chr.) eindigt daar het Laat-Paleolithicum (Oude Steentijd, "De Tijd van de Rendierjagers") en begint het Neolithicum (Nieuwe Steentijd, "De tijd van de eerste Boeren"). In Europa en op de Balkan eindigt het Paleolithicum pas omstreeks 7000 v. Chr. In Midden- en West-Europa wordt de daarna volgende periode (7000 - 4400 v. Chr.) het Mesolithicum (Midden-Steentijd) genoemd of "De tijd van de Bosjagers". Het Neolithicum in Europa begint omstreeks 4400 v. Chr. 

Vroege Geschiedenis

Gemaakt: 20-07-04; laatst bijgewerkt: 17-12-04

colofon