474

Symmetrodonten

Synapsida Therapsida Theriodontia Cynodontia Mammaliaformes Zoogdieren (Mammalia) Theriiformes Holotheria Trechnotheria Symmetrodonta

De Symmetrodonta is een nogal vage orde van primitieve zoogdieren die behoort tot de Trechnotheria waartoe ook de Dryolestiden, de Buideldieren Metatheria en de Placentadieren behoren. De Symmetrodonten leefden van het Vroeg-Jura tot het Laat-Krijt en fossielen van deze dieren zijn gevonden in Noord-Amerika, Europa, Oost-Azië en Noord-Afrika. Vooral vondsten uit de Chinese provincie Liaoning hebben sterk bijgedragen aan de kennis over de Symmetrodonta.

Klasse Zoogdieren (Mammalia)

  • Onderklasse Theriiformes
     Deze Onderklasse wordt weer verder onderverdeeld in een groot aantal Infraklassen, Superlegioenen, Legioenen, Orden en Supercohorten.
    • Infraklasse Holotheria
      • Sublegioen Kuehneotheria†  
      • Sublegioen Trechnotheria
        • Legioen Symmetrodonta†
          • Orde Amphidontoidea†  
          • Orde Spalacotherioidea†
            • Familie Spalacotheriidae

Kenmerkend voor de symmetrodonten is de driehoekige rangschikking van de drie cuspides (de “punten”) op de kiezen, hoewel een dergelijke rangschikking ook bij andere zoogdieren voorkomt. De kiezen van symmetrodonten zijn verder lang en puntig. Tot de vondst van Zhangheotherium in 1997 waren de symmetrodonten alleen bekend van tanden en kaakfragmenten. De symmetrodonten hadden de grootte en leefwijze van een hedendaagse spitsmuis en het waren bodembewonende dieren, wat blijkt uit de korte, rechte vingers en de brede klauwen van Zhangheotherium.

De Symmetrodonta bestaat uit drie families, de Spalacotheriidae, de Zhangheotheriidae en de Tinodontidae. Tot de bekendste soorten behoren Heishanlestes changi, Akidolestes cifellii, Maotherium sinensis en Zhangheotherium quinquecuspidens. Fossielen van deze vier symmetrodonten zijn afkomstig uit Liaoning en werden gevonden in de late jaren negentig van de twintigste eeuw en het begin van de eenentwintigste eeuw.  

Tot de Zhangheotheriidae behoort de Maotherium†, die  leefde ongeveer 125 miljoen geleden leefde in het Onder-Krijt, (Barremien) van Azië. Maotherium betekent "beest van Mao" en is vernoemd naar de Chinese leider Mao Tse-Dung. De Maotherium is één van de drie soorten Symmetrodonta die in befaamde Yixian-formatie van de Noord-Chinese provincie Liaoning zijn gevonden. De andere twee soorten zijn Zhangheotherium en Akidolestes. Van Maotherium zijn enkele vrijwel complete skeletten met afdrukken van een vacht bewaard gebleven.

 

 Zhangheotherium (z. afb. hieronder) was een zoogdier, waarvan complete skeletten zijn gevonden in gesteenten van de grens tussen Jura en Krijt. Zhangheotherium was, evenals alle zoogdieren van pre-tertiaire ouderdom, een ratachtig schepsel. Maar onder deze oppervlakkige gelijkenis gaan grote structurele verschillen schuil. 
Op grond van de botten van Zhangheotherium kunnen we concluderen dat de Symmetrodonta waartoe de Zhangheotherium behoort zich veel later van de Multituberculata hebben afgesplitst, en hun eigen evolutionaire pad hebben bewandeld  

Gemaakt: 24-11-09

colofon