In 1508 verbonden de paus, Spanje, het Duitse Keizerrijk en Frankrijk zich in Kamerrijk tot een anti-Venetiaanse Liga, waarbij zich ook de hertogen van Mantua, Ferrara en Savoie aansloten. Een jaar later werd het Venetiaanse leger verpletterend verslagen, waarna de macht van Venetië gebroken leek. De lagunestad kampte met een pestepidemie en werd bovendien door de paus in de ban gedaan. De Venetianen zetten de oorlog met hun laatste krachten voort, totdat ze eindelijk een diplomatieke zege haalden. Ze slaagden erin verdeeldheid onder hun tegenstanders te zaaien en het gesloten front open te breken, met als resultaat dat de oorlog eindigde zonder territoriale verliezen. Venetië bevond zich voor de laatste keer op het toppunt van haar macht. De tijd dat de lagunestad een rol op het Europese toneel speelde, naderde echter het einde. De ontdekking van een nieuw continent door Colombus in 1492 en de ontsluiting van nieuwe handelsroutes had daar heel veel mee te maken. De omvang van de Venetiaanse handel nam in de loop van de 16de eeuw slechts zeer geleidelijk af. Dit werd niet zozeer veroorzaakt door de nieuwe handelswegen, die door Spanje en Portugal werden beheerst, als wel door de tanende belangstelling van de Venetiaanse edelen, die hun vermogen liever in land investeerden dan in onzekere handelstransacties.

Het langzame verval van de republiek

De Europese politiek werd gaandeweg een politiek van territoriale grootmachten, waarin geen enkele van de kleine Italiaanse staten, ook al was hij nog zo rijk als Venetië, nog een rol van betekenis speelde. De Spanjaarden kregen nu de rol van verdediger van het christendom toebedeeld. Toch slaagden de Venetianen erin hun onafhankelijkheid te bewaren. Hun politieke systeem voorkwam dat de stad volledig onder de invloed van de grootmachten zou raken. Vanwege de strikte scheiding tussen kerk en staat die in Venetië bestond, was ook de paus niet in staat om meer invloed op de republiek te krijgen. Ondanks de vele pogingen van de paus om de kerk meer macht te geven, trok hij steeds aan het kortste eind. De Venetianen verboden de openbaarmaking van het pauselijke schrijven in hun gebied. Een andere bedreiging waartegen de Venetianen zich op den duur niet konden verweren, was het verlies van al hun bezittingen in de Middellandse Zee aan de Turken. De vele, met wisselend succes aflopende zeeslagen leverden uiteindelijk niet meer op dan dat Venetië alles moest opgeven wat zij ooit in de Middellandse Zee had bezeten. In de 18de eeuw werd ook het economisch verval van de republiek zichtbaar. Toen Napoleon verslagen was, werd Venetië net als de rest van Noord-Italië aan de Habsburgers toegewezen. De tijden van onafhankelijkheid waren nu voorbij, aan de meer dan duizendjarige geschiedenis van de stadstaat Venetië was een eind gekomen.

Gemaakt: 12-10-05

colofon